Bài tham luận của Cục Công nghiệp an ninh – Bộ Công an, trích trong kỷ yếu hội thảo khoa học do Hiệp hội PCCC & CNCH Việt Nam tổ chức ngày 20.12.2022
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Công an Trung ương lần thứ VII đã xác định, mục tiêu đến năm 2030 xây dựng lực lượng Công an chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, trong đó công nghiệp an ninh và các doanh nghiệp an ninh đóng vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra những giá trị nền tảng cho tiến trình hiện đại hóa lực lượng Công an nhân dân. Do đó, để thực hiện được thành công, thắng lợi mục tiêu, kỳ vọng nêu trên, cần sự quyết tâm, nỗ lực, cố gắng của toàn lực lượng Công an nhân dân nói chung, của Cục Công nghiệp an ninh và từng doanh nghiệp an ninh nói riêng.
Cục Công nghiệp an ninh với chức năng giúp Bộ Công an thống nhất quản lý Nhà nước về công nghiệp an ninh, doanh nghiệp trong CAND; trực tiếp quản lý các doanh nghiệp được Bộ trưởng giao theo quy định tại Thông tư số 68/2021/TT-BCA, ngày 16/6/2021 của Bộ trưởng Bộ Công an.
Các doanh nghiệp Bộ Công an được hình thành hệ thống, là nòng cốt phát triển công nghiệp an ninh. Hiện nay, công nghiệp an ninh đã chủ động nghiên cứu, sản xuất hàng trăm chủng loại sản phẩm công nghiệp an ninh chuyên dụng về vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị, vật tư kỹ thuật nghiệp vụ, tăng cường nghiên cứu, sản xuất nhiều sản phẩm mới như thiết bị ghi âm, ghi hình hỏi cung, máy lăn tay, ghế thẩm vấn.
Thời gian vừa qua Cục Công nghiệp an ninh đã chủ trì phối hợp với các doanh nghiệp trong và ngoài ngành để nghiên cứu, phát triển sản xuất thử nghiệm các sản phẩm công nghiệp an ninh lưỡng dụng không mang tính chất bí mật, nghiệp vụ của ngành Công an thuộc các lĩnh vực như: Tàu tuần tra, tàu chở quân, tàu chữa cháy và cứu nạn cứu hộ; thiết bị phòng cháy chữa cháy, lò đốt rác, lò đốt kiểm định, bộ quần áo PCCC, bảo hộ PCCC, cửa chống cháy; các loại xe chữa cháy, xe tuần tra an ninh trật tự, xe tuần tra giao thông, xe chở quân trung đội…đáp ứng phục vụ yêu cầu công tác, chiến đấu và xây dựng lực lượng CAND. Tham gia giới thiệu các gian hàng trưng bày sản phẩm mới mang tính lưỡng dụng tại triển lãm “Triển lãm Quốc tế về Kỹ thuật, Phương tiện PCCC&CNCH và Thiết bị An toàn, Bảo vệ, Tòa nhà thông minh năm 2022 – Fire Safety & Rescue Vietnam – Secutech Vietnam 2022 – SMAbuilding 2022” vào tháng 8 vừa qua, Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2022 được tổ chức tại sân bay Gia Lâm (Hà Nội) từ ngày 8- 10/12.
Công nghiệp PCCC là bộ phận cấu thành, không thể tách rời trong công nghiệp an ninh; Nghị định số 63/2020/NĐ-CP, ngày 08/6/2020 của Chính phủ quy định về công nghiệp an ninh, tại Danh mục sản phẩm công nghiệp an ninh ban hành kèm theo, có nêu: Phương tiện, thiết bị, sản phẩm phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ (PCCC, CNCH) là sản phẩm công nghiệp an ninh lưỡng dụng, do các cơ sở công nghiệp an ninh thực hiện theo phương thức đặt hàng, giao kế hoạch hoặc giao nhiệm vụ sản xuất, cung ứng hoặc các cơ sở công nghiệp quốc phòng, các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện tham gia hoạt động công nghiệp quốc phòng, an ninh thực hiện theo phương thức đặt hằng hoặc đấu thầu.
Vì vậy, xây dựng, phát triển công nghiệp PCCC và CNCH theo hướng tự chủ, tự lực, tự cường, ngày càng hiện đại, có trình độ khoa học, công nghệ cao có ý nghĩa chiến lược đối với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất của Cục công nghiệp an ninh đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, tạo cơ sở, nền tảng để phát triển nền công nghiệp an ninh vững mạnh, phát triển kinh tế đất nước, góp phần đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
1.Hiện trạng hiện nay về công nghiệp phòng cháy, chữa cháy trong nước và trên thế giới:
-Trên thế giới ở các nhước có nền công nghiệp PCCC phát triển như: Mỹ, Nga, Anh, Đức, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc… đã được quan tâm chú trọng trong việc đầu tư, nghiên cứu các sản phẩm, thiết bị PCCC để sản xuất đã được cải tiến, hiện đại, đa dạng về chủng loại nhằm đáp ứng nhu cầu của ngành PCCC.
– Taị Nhật Bản và nhiều nước tiên tiến trên thế giới đang triển khai các phần mềm quản lý tất cả thiết bị, phương tiện PCCC trong công trình. Các phương tiện này đều được số hóa dữ liệu và đưa vào hệ thống quản lý, từ đó đơn vị quản lý công trình có thể thường xuyên nắm bắt được tình trạng của các thiết bị PCCC trong công trình, gồm các các thiết bị cơ bản như đường ống cấp nước chữa cháy, đầu báo cháy, đầu phun, đường ống hệ thống thông gió, hút khói… các thông tin này có thể được kết nối về cơ quan quản lý theo yêu cầu, giúp giảm thiểu yêu cầu về triển khai công tác kiểm tra nhưng vẫn quản lý tốt chất lượng phương tiện PCCC trong công trình.
– Các sản phẩm được sử dụng phổ biến nhất, bao gồm: (1) Phương tiện cơ giới: xe chữa cháy các loại, xe chuyên dụng cho lực lượng chữa cháy, xe nạp khí thở di động…; (2) Máy bơm chữa cháy: bơm chữa di động, bơm chữa cháy khiêng tay, bơm cứu hỏa cố định, bơm chuyên dụng cho xe chữa cháy; (3) Sản phẩm bọt chữa cháy (bọt foam), khí chữa cháy các loại, bộ chữa cháy…; (4) Các sản phẩm phụ trợ: bình chữa cháy, trụ chữa cháy, vòi cứu hỏa, lăng phun, khớp nối…; (5) Sản phẩm CNCH: quần áo chống cháy, mũ, ủng, thang dây, đèn pin, ống thoát hiểm…; (6) Sản phẩm báo cháy: đầu báo cháy, đèn báo cháy, chuông báo cháy, hệ thống điều khiển…
– Trong nước, hiện nay các phương tiện, thiết bị PCCC hầu như sử dụng nhập khẩu, nhiều hãng có thương hiệu lâu năm, phân phối, chiếm lĩnh thị trường trong nước, như: Hãng Hochiki, Nohmi, Nittan, Notifier, GST, Horing, Pentax, Ebara, Grunfos… Những năm gần đây, một số hãng đã liên doanh, liên kết với các công ty trong nước để lắp ráp, sản xuất, như: Công ty CP TC Toàn Cầu Việt Nam – hợp tác sản xuất và kinh doanh ống nhựa CPVC, Công ty TNHH sản xuất xe chữa cháy Hiệp Hòa, tại huyện Mỹ Hào, Hưng Yên; Công ty cổ phần PCCC và cứu nạn cứu hộ (liên doanh với Công ty Tomoken Việt Nam) tại Hải Dương; Công ty TNHH Vina Foram, huyện Cẩm Giàng, Hải Dương (sản xuất bọt Foam); Công ty TNHH Cơ điện Khải Phát (sản xuất bơm chữa cháy Windy); Công ty TNHH Himax Vina tại Đồng Nai (sản xuất thiết bị báo cháy tự động); Công ty TNHH Yamato Protec Việt Nam tại Đồng Nai (sản xuất bình cứu hỏa theo công nghệ Nhật Bản); Công ty Jy- Flex Việt Nam tại huyện Nam Sách, Hải Dương (sản xuất đầu phun sprinkler); Công ty TNHH S-TEC VINA tại Khu Công nghiệp Đồng Văn, Hà Nam (sản xuất, lắp ráp bình chữa cháy FM200, N2, C02), Công ty TNHH nghiên cứu và phát triển công nghệ FireSmart (sản xuất thiết bị báo cháy)…
Tuy nhiên các sản phẩm PCCC hầu như được nhập khẩu từ nước ngoài do vậy và kích thước và tiêu chuẩn, giá thành chưa phù hợp với thị trường trong nước chưa áp dụng chuyển đổi số trong công tác quản lý PCCC.
Đối với các doanh nghiệp Bộ Công an, hiện nay có Công ty TNHH MTV Thăng Long-BCA (thuộc Cục Công nghiệp an ninh) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong thiết kế, cung cấp, lắp đặt, thi công các công trình về PCCC như thực hiện các công trình trọng điểm Hầm Hải Vân, dự án Nhiệt điện Vân Phong và nhập khẩu ủy thác các sản phẩm về PCCC, Công ty Bạch Đằng (thuộc Cục Công nghiệp an ninh) có hoạt động sản xuất kinh doanh khai thác hợp đồng liên quan đến lĩnh vực PCCC, như lắp đặt, thi công các công trình PCCC trụ sở làm việc, trại giam, nhà tạm giam… của Công an các đơn vị, địa phương, chung cư nhà ở xã hội của cán bộ, chiến sĩ Công an và các dự án dân sinh, đang triển khai phương án liên doanh, liên kết với đối tác Hàn Quốc để sản xuất sản phẩm cửa chống cháy; Công ty 990 (thuộc Công an TP.Hồ Chí Minh) sản xuất phần mềm điện tử viễn thông, tin học chuyên dùng phục vụ công tác Công an như hệ thống quản lý cuộc gọi 114;
Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Nam Triệu là đơn vị Sản xuất, lắp ráp, sửa chữa, đóng mới, thiết kế, hoán cải các loại xe chuyên dùng (xe chở quân, xe chở phạm), xe chữa cháy; sửa chữa, đóng mới phương tiện thuỷ (tàu tuần tra phòng chống tội phạm, xuồng cao tốc hợp kim nhôm, vỏ sắt, vỏ composit phòng chống khủng bố,…); dịch vụ duy tu, sủa chữa phương tiện thuỷ, bộ; sản xuất các mặt hàng cơ khí phục vụ yêu cầu của lực lượng CAND,
Sản xuất công nghiệp PCCC trong nước hiện nay nhìn chung vẫn đang tập trung chủ yếu vào các hoạt động sản xuất ở công đoạn cuối cùng, đem lại giá trị gia tăng thấp. Còn có sự phát triển thiếu đồng bộ, thiếu kết nối giữa các mắt xích trong nội ngành và giữa các ngành công nghiệp dẫn tới sự phát triển thiếu tính bền vững. Ngành công nghiệp PCCC của ta nhìn chung mới chỉ tham gia được vào các khâu trung gian có giá trị gia tăng thấp (là các khâu gia công, lắp ráp), chưa chiếm lĩnh được các phân khúc có giá trị gia tăng cao như các khâu thượng nguồn (như nghiên cứu phát triển, thiết kế sản phẩm; quảng bá sản phẩm, phân phối, chăm sóc khách hàng) hoặc cung ứng các sản phẩm dịch vụ và các khâu hạ nguồn (như nguyên, nhiên vật liệu, máy móc thiết bị sản xuất
Thống kê nhu cầu phương tiện, trang thiết bị PCCC và thiết bị hỗ trợ của lực lượng PCCC đến năm 2030:
Ngoài ra, nhu cầu trên thị trường là rất lớn, tất cả các công trình, cơ sở hạ tầng, đến từng hộ gia đình đều có nhu cầu an ninh, an toàn, PCCC và phải đáp ứng các quy định của pháp luật về công tác đảm bảo PCCC… hiện chưa có thống kê đầy đủ nhu cầu trên thị trường. Về lĩnh vực này, Đảng, Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm, ưu tiên, lãnh đạo, chỉ đạo về phát triển công nghiệp PCCC, Chỉ thị số 47-CT/TW, ngày 25/6/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng có yêu cầu: “Ưu tiên đầu tư ngân sách để xây dựng cơ sở vật chất, trang bị phương tiện và các điều kiện bảo đảm PCCC và CNCH; nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ sản xuất, lắp ráp trang thiết bị, phương tiện PCCC và CHCH ở trong nước”;
2. Để phát triển công nghiệp PCCC đặt ra trong giai đoạn hiện nay:
Một là, sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành từ trung ương đến địa phương trong quy hoạch, xây dựng chiến lược, hoạch định về đầu tư, phát triển công nghiệp PCCC trong tổng thể phát triển công nghiệp quốc gia, khắc phục “khoảng trống” trong phát triển công nghiệp PCCC và sự phụ thuộc vào thị trường nhập khẩu đối với phương tiện, thiết bị PCCC. Ưu tiên quy hoạch, xây dựng các cụm, khu công nghiệp trong đó có các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh lĩnh vực PCCC, hình thành các chuỗi cung ứng, xây dựng quy hoạch theo từng giai đoạn, phân khúc thị trường.
Hai là, tập trung nghiên cứu, xây dựng hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tạo hành lang pháp lý, các cơ chế, chính sách phù hợp, để huy động các thành phần kinh tế tham gia tích cực vào công nghiệp PCCC, cơ chế, chính sách khuyến khích liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp nước ngoài, những nước có công nghiệp PCCC phát triển, tiên tiến, hiện đại. Đồng thời, hoàn thiện các quy định của pháp luật trong công tác đảm bảo PCCC, PCCN và CNCH, từ đó việc thực hiện công tác PCCC, từ quy hoạch, thiết kế, lắp đặt, thi công, hoàn thành, sử dụng, kiểm tra, bảo dưỡng… chặt chẽ, đồng bộ, thông xuốt, khắc phục và phòng ngừa những vi phạm quy tắc, quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn về PCCC, hạn chế thấp nhất xảy ra các vụ cháy, nổ.
Ba là, Cục H08 tiếp tục chỉ đạo các phòng chuyên môn, các doanh nghiệp trực thuộc đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học; tiếp tục huy động sự tham gia của các nhà khoa học, các doanh nghiệp trong và ngoài ngành, kể cả cả nước ngoài để phát triển và hoàn thiện các sản phẩm công nghiệp an ninh (sản phẩm chuyên dụng và lưỡng dụng). Đẩy mạnh các doanh nghiệp trực thuộc Cục H08 trong việc hợp tác chiến lược, ưu tiên các nhà sản xuất trong nước có quy mô công nghiệp lớn, sản xuất trên dây truyền tự động hóa cao để phát triển thêm nhìu sản phẩm công nghiệp PCCC.
Bốn là, chú trọng đầu tư nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ các thiết bị, sản phẩm PCCC có tính công nghiệp an ninh lưỡng dụng, vừa đáp ứng yêu cầu chiến đấu của lực lượng Cảnh sát PCCC& CNCH, các lực lượng phòng cháy cơ sở ngoài ngành trong việc PCCC& CNCH ban đầu khi xãy ra đám cháy. Cần đầu tư, phát triển tổng thể công nghiệp an ninh trong đó có phát triển công nghiệp PCCC mang tính đồng bộ và bền vững.
Năm là, đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng, sáng tạo, thiết kế, cải tiến các sản phẩm PCCC phù hợp với điều kiện thực tiễn, nhu cầu của lực lượng PCCC và nhu cầu của thị trường trong nước (như xe máy, xe ô tô chữa cháy mini phù hợp với đô thị ở Việt Nam…), đồng thời gắn kết giữa các trung tâm, viện nghiên cứu với các doanh nghiệp, nhằm chuyển giao công nghệ kỹ thuật từ các đề tài, nhiệm vụ khoa học, công nghệ về lĩnh vực PCCC, thành sản xuất sản phẩm PCCC đại trà, đáp ứng yêu cầu thực tiễn công tác lực lượng Cảnh sát PCCC& CNCH và nhu cầu thị trường ngày càng cấp thiết.
Sáu là, đẩy mạnh công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế, mở rộng hợp tác với các nước có nền công nghiệp PCCC tiên tiến, hiện đại, qua đó học tập, nghiên cứu, giải mã, chuyển giao, hợp tác, liên doanh, liên kết, tiếp thu những thành tựu khoa học, công nghệ; ưu tiên chuyển giao, làm chủ công nghệ mới, phương tiện, thiết bị PCCC hiện đại, “đi tắt đón đầu” công nghệ mũi nhọn, công nghệ lõi, tạo bước chuyển biến và hình thành các sản phẩm có tính đột phá về khoa học, công nghệ, phù hợp với điều kiện trong nước, thân thiện với môi trường. Hợp tác cùng nghiên cứu phát triển và sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm công nghiệp PCCC với các đối tác nước ngoài; phát triển hướng đến tăng thị phần, làm chủ thị trường trong nước và xuất khẩu.
Bảy là, huy động tiềm lực khoa học, công nghệ của các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia phát triển công nghiệp an ninh đã được ghi trong các Nghị quyết lãnh đạo của Ban chấp hành Trung ương, của Đảng ủy Công an Trung ương và lãnh đạo Bộ Công an để thúc đấy phát triển công nghiệp an ninh nói chung và công nghiệp PCCC nói riêng bằng kỹ thuật, công nghệ cao, tự động hóa.
Đảng và Nhà nước cần quan tâm, ưu tiên xây dựng triển khai các đề án, dự án mới về đầu tư cơ sở hạ tầng, dây chuyền máy móc trang thiết bị hiện đại, đồng bộ, tạo tiền đề, nền tảng phát triển công nghiệp PCCC.
Đầu tư, xây dựng, phát triển công nghiệp PCCC là nhu cầu tất yếu khách quan, phù phợp với yêu cầu thực tiễn công tác của lực lượng PCCC và nhu thị trường. Đảng, Nhà nước ta đã có những văn bản chỉ đạo, cần sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành, địa phương trong quy hoạch, đầu tư, phát triển công nghiệp PCCC. Đồng thời, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an trong xây dựng, quy hoạch, phát triển công nghiệp an ninh, phải đặc biệt coi trọng, quan tâm, đầu tư các đề án, dự án mới về công nghiệp PCCC, tạo tiền đề, phát triển sản phẩm lưỡng dụng, phát triển công nghiệp PCCC gắn kết, theo đúng quan điểm“phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng lưỡng dụng, thực sự trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia”./.
Thiết bị báo cháy FireSmart sản xuất trong nước
Tham khảo các bài tham luận khác trong cùng hội thảo
