Hầu hết chúng ta, sau khi thay pin cho thiết bị điện – điện tử gia dụng, sẽ vứt pin cũ vào thùng rác. Các con số thống kê trên thế giới chỉ ra rằng đây chính là nguyên nhân gây ra rất nhiều vụ cháy. FireSmart xin phân tích các tình huống này để chúng ta cùng tham khảo.
Theo kết quả điều tra tại Anh, mỗi năm có tới gần 500 vụ cháy rác thài trong nhà ở, và pin cũ là nguyên nhân trực tiếp của hơn 200 vụ việc, chiếm 48%.
Một nhà khoa học cho biết “Pin lithium-ion có xu hướng phát nổ hoặc phóng ra tia lửa điện. Nếu bạn quăng nó vào thùng rác hoặc khu vực xử lý rác, chúng sẽ bị trầy xước, đè nén, nghiền nát hoặc bị ẩm. Điều này làm cho quả pin cũ bị đoản mạch. Và trong thùng rác thì có đủ các nguyên liệu cho một đám cháy lớn như giấy, nhựa phế thải, cành lá khô …”
Những tia lửa điện nhỏ xíu từ pin cũ bị đoản mạch mà bạn không hề nhìn thấy đó có thể gây hoả hoạn nghiêm trọng.
Cơ chế phát triển quá trình cháy nổ pin Lithium-ion
Cấu tạo của một quả pin gồm có 4 thành phần chính: cực âm, bộ phân tách, chất điện phân và cực dương. Các ion được lưu trữ tại cực dương khi sạc và di chuyển đến cực âm trong quá trình sử dụng để tạo ra dòng điện. Quá trình này có sự toả nhiệt ra môi trường, và trong điều kiện bình thường là an toàn vì nhiệt lượng toả ra đủ thấp để cân bằng.
Khi gặp sự cố (ví dụ: bị đoản mạch), nhiệt lượng toả ra nhanh hơn. Tốc độ sinh nhiệt trong nội tại quả pin nhanh hơn mức nhiệt có thể toả ra môi trường trong cùng đơn vị thời gian. Dẫn đến nhiệt độ và áp suất trong quả pin cao hơn môi trường xung quanh. Từ đó dẫn đến hiện tượng cháy hoặc nổ để cân bằng áp suất. Sự cháy trong quả pin thậm chí tiếp diễn mà không cần đến oxy từ bên ngoài.
Các chất dễ cháy hiện diện xung quanh quả pin cũ sẽ thúc đẩy đám cháy phát triển nhanh, và đó là điều tất cả chúng ta cần đề phòng.
Cách bảo quản và sử dụng pin cũ đảm bảo an toàn cháy nổ
Không tác động vật lý mạnh lên các thiết bị dùng pin như điện thoại, điều khiển, remote
Không sử dụng sạc của bên thứ ba. Hãy sử dụng sạc do nhà sản xuất cung cấp kèm theo thiết bị. Có rất nhiều thiết bị bốc cháy hoặc phát nổ khi đang sạc.
Hãy bỏ pin cũ vào thùng rác được phân loại ngoài trời. Không nên bỏ vào thùng rác trong nhà hoặc kho chứa rác của chung cư.
Không vứt pin ra môi trường khi đi dã ngoại. Một hành vi vô ý có thể gây cháy rừng và huỷ hoại thiên nhiên.
Trang bị phương tiện chữa cháy và thiết bị báo cháy trong nhà
Mỗi 100 mét vuông sàn nhà cần trang bị ít nhất một bình chữa cháy xách tay, điều này được ghi trong bộ Tiêu chuẩn Việt Nam về PCCC. Các bình chữa cháy này cần có tem kiểm định chất lượng của Cục cảnh sát PCCC, thường xuyên được kiểm tra và bảo quản.
Khi thùng rác trong nhà bắt đầu cháy âm ỉ, trước khi ngọn lửa bùng lên, tín hiệu dễ nhận biết nhất sẽ là khói và mùi khét. Nếu lúc đó trong nhà không có người, đám cháy sẽ bắt đầu lan rộng.
Hệ thống báo cháy tự động hiện nay cũng có giá rất hợp lý, hãy chủ động trang bị cho gia đình mình ít nhất là các đầu báo khói và thiết bị truyền tin báo cháy qua điện thoại. Chúng sẽ phát hiện và cảnh báo khi có khói bất thường xuất hiện trong nhà và gọi điện báo cho tất cả mọi người trong gia đình, ngay cả khi bạn vắng nhà.
Ưu việt và tiết kiệm chi phí hơn nữa, hãy lắp đặt một thiết bị phân tích hình ảnh, tích hợp với các camera có sẵn trong và xunh quanh nhà bạn. Thiết bị nhỏ này sẽ liên tục giám sát các hình ảnh thu được từ camera, sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện các sợi khói và kịp thời cảnh báo sự cố sớm nhất. Từ đó bạn kịp thời can thiệp hoặc nhờ sự trợ giúp của hàng xóm, người thân cùng dập tắt đám cháy ngay khi nó mới bắt đầu phát sinh.
Hãy nhớ rằng, 5 phút đầu tiên của đám cháy là cơ hội vàng để dập lửa. Mọi hành động sau 5 phút đó đều sẽ là quá muộn.
